تعیین عامل پوشش گیاهی در مراحل مختلف رشد نخود دیم منطقه نیمه‌خشک برای استفاده در معادله جهانی فرسایش خاک (مطالعه موردی در تیکمه‎داش استان آذربایجان‎شرقی)

در کشورهای پیشرفته جداولی برای مقادیرضریب عامل پوشش گیاهی (C) محصولات مختلف برای استفاده در مدل‌های فرسایش خاک ارائه شده است، اما با توجه به تفاوت‌های اقلیمی، پدولوژیکی و مدیریتی آن کشورها استفاده از این اطلاعات در کشور ما می‌تواند مناسب نباشد. لذا این تحقیق به‌منظور بررسی تغییرات ضریب C گیاه نخود دیم در مراحل مختلف رشد صورت پذیرفت. بدین منظور سه تراکم بذر رایج در منطقه (تراکم‌های 30، 35 و 40 کیلوگرم در هکتار) در کرت‌های فرسایشی با ابعاد 8/4×40 مترمربع که در زمینی با شیب 9 درصد واقع بودند، کشت شد. برای محاسبه ضریب C سه عدد کرت شاهد بدون کشت محصول و تنها با انجام شخم در جهت شیب ایجاد شد. در صورت ایجاد رواناب و رسوب در هر واقعه بارندگی مقادیر آن‌ها اندازه‌گیری شد. در نهایت ضریب C از محاسبه نسبت مقدار خاک فرسایش یافته از کرت مورد نظر بر مقدار خاک فرسایش یافته از کرت شاهد محاسبه شد. نتایج در قالب طرح آماری کرت‌های خرد شده در زمان تحلیل آماری شد. مقادیر C برای تراکم‌های بذر 30، 35 و 40 کیلوگرم در هکتار گیاه نخود به‌ترتیب برابر 66/0، 44/0، 33/0 و به­طور میانگین برای تیمارها برابر 48/0 به‎دست آمد، در کل کمترین مقدار ضریب C برای تیمارها مربوط به مرحله رشد گیاه 35/0 و بیشترین آن مربوط به مرحله استقرار گیاه 54/0 بود. همچنین تغییرات ضریب فوق در تراکم‌های مختلف کشت بیشتر از تغییرات آن در طی سه مرحله رشد گیاه بود. به طوری­که با افزایش تراکم بذر از 30 به 40 کیلوگرم در هکتار به­طور میانگین میزان ضریب فوق 50 درصد کاهش یافت، در صورتی که در مرحله رسیدن گیاه مقدار ضریب فوق تنها 30 درصد کمتر از مرحله اسقرار گیاه بود.